Wat doe je als klimaatactivisten blijven plakken?
25/05/2023 - Drie dagen lang was het Minnaert gebouw van de Universiteit Utrecht het bezit van activisten van End Fossil Fuel. Studenten met protestborden weigerden te vertrekken tot hun eisen werden ingewilligd. Universiteit Utrecht is niet de enige, of de laatste, die hierdoor wordt overvallen. Hoe ga je als communicatieprofessional met dit fenomeen om? Hoe bereid je je voor? En wat doe je als het daadwerkelijk tot een bezetting komt? We geven vijf tips.
Activistische bewegingen lijken hun pijlen te richten op alle universiteiten. Ze betichten hen ervan bij te dragen aan greenwashing door samen te werken met bedrijven die niet duurzaam opereren. Ook relaties met partners of leveranciers worden dus meegewogen bij het oordeel of een organisatie zich duurzamer voordoet dan ze in werkelijkheid is. Dat noemen we ook wel vicarious greenwashing’.
Zo is de beweging ‘End Fossil Fuels’ boos over de samenwerking tussen universiteiten en bedrijven als Shell en BP. Daarom riep ze de maand mei zelfs uit tot ‘Mei van Bezettingen’.
Een goede voorbereiding is cruciaal
Ook als je geen universiteit bent, kan een protestbeweging (on)verwacht op de stoep staan. Elke organisatie kan worden beticht van directe, indirecte of vicarious greenwashing. Goede voorbereiding op deze beschuldiging en potentiële actie is daarom van groot belang. We geven je alvast vijf tips.
1. Begrijp de beweging.
Protestbewegingen zijn niet nieuw, wel verschillen bewegingen als End Fossil Fuel en Extinction Rebellion van klassieke varianten. Ze kenmerken zich door gedecentraliseerde, horizontale structuren op basis van consensus, terwijl de ‘oude’ protestclubs hiërarchisch worden aangestuurd. Een gesprek met de ‘leiders’ van deze nieuwe beweging is daarom niet altijd mogelijk.
Daarnaast verbinden deze bewegingen zich regelmatig aan andere sociale issues, zoals ongelijkheid en discriminatie, waardoor het gesprek over verschillende eisen gaat. Ook zie je dat verschillende groepen zich soms aansluiten bij een bezetting. Elk met hun eigen kenmerken en houding.
Deze andere protestvorm vraagt om flexibiliteit en focus in de manier van communiceren met de bewegingen. Er moet snel, met meerdere partijen tegelijkertijd, worden geschakeld, zonder hierbij de samenhang en beeldvorming uit het oog te verliezen. Veel aspecten van klassieke crisiscommunicatie verdienen daarom een plek in de gevolgde aanpak.
2. Bepaal vooraf een (flexibele) houding.
Er zijn verschillende houdingen mogelijk richting de actie en de protestbeweging. Je kan kiezen voor een faciliterende rol, een kill-them-with-kindness- of juist een strikte houding. Bepaal vooraf met welke houding je erin stapt en ook wanneer je die eventueel aanpast.
3. Choose your battles.
Activistische bewegingen zijn gebaat bij escalaties. Een escalatie benadrukt het David versus Goliath narratief en stelt jouw organisatie voor als de ‘slechterik’. Dit zorgt voor sympathie voor de protestbeweging en vergroot de kans op media-aandacht. Bepaal daarom welk gevecht het waard is om aan te gaan en welke ruimte je kan en wilt geven. Situaties waarbij je de protestanten hardhandig verwijdert, leiden bijvoorbeeld vaak tot escalatie.
4. Ga voor begrip en erkenning, maar nuanceer waar nodig.
Een protestbeweging protesteert omdat zij aandacht wil voor een bepaald thema. Het is belangrijk om goed te luisteren. Hierbij zijn begrip en erkenning van belang. Dit betekent niet dat je het ook met de eisen (volledig) eens hoeft te zijn. Vaak ligt dit voor jouw organisatie in deze specifieke situatie genuanceerder. Maak dit bespreekbaar en deel dit met de beweging.
5. Trek het onderwerp naar binnen.
Een bezetting gaat meestal over Partij A (de beweging) tegenover Partij B (het bestuur van de organisatie). Een manier om uit dit beeld te stappen, is door het gesprek te verbreden, binnen of buiten jouw organisatie. Bijvoorbeeld door middel van openbare debatten binnen de organisatie en het gezamenlijk ontwikkelen van een overkoepelende visie op de thematiek. Zo wordt het thema niet gekaapt door één geluid, maar wordt het een thema van al je stakeholders en ontstaat er meer ruimte voor tegengeluiden en nuancering.
Ook al ben je goed voorbereid op papier, toch kun je de dynamiek en je reactie daarop niet altijd voorspellen. Daarom is het ook aan te raden om een crisissituatie te oefenen. Dat kan nu ook in onze HS Academy. Zo kom je er snel achter hoe je reageert onder druk en samenwerkt bij escalaties.
Meer weten? Neem contact op met Sander.